Sabtu, 11 Agustus 2018

Teges Dharma Wecana

Teges Dharma Wecana
Dharma wacana inggih punika bebaosan utawi wacana sané madaging indik agama, adatistiadat, miwah budaya sané kabaktayang ring ajeng sang sareng akéh saha kawangun antuk bantang bebaosan , genah, galah/kala, miwah patra. Munggwing tetujon ngaturang dharma wacana inggih punika:
• Anggen ngawewehin kaweruhan
• Nelebang ajaran agama miwah budaya
• Ngamargiang paindikan agama,budaya miwah adat istiadat ring masyarakat (warga),
wangsa, lan negara.
Dharma wacana sané becik sapatutnyané nganggén basa sané becik, miwah nénten nganggén istilah-istilah asing. Soroh materi sané kaunggahang ring dharma wacana madasar antuk ajahan agama, adat lan budaya.

Tatacara Madharma Wacana
Wénten makudang-kudang tata cara madharma
Dharma wecana dadakan utawi spontan
Dharma wecana sane kawedar nenten nganggen teks.
Dharma wecana Ngwacen
Dharma wecana sane kawedar antuk nganggen teks sane sampun kasayagayang.
Dharma wecana Tutur (lisan) memoriter
Dharma wecana sane kawedar marupa basa tutur (lisan) malarapan ngapalang teks
Dharma wecana (semilisan) ekstemporan
Dharma wecana sane kawedar makta ringkesan utawi unteng-unteng bebaosan sane kakembangan antuk basa basa tutur (lisan)

.


Tata cara nyurat Dharma Wecana
Sadurung madharma wacana, ketahipun sang sané jagi madharma wacana patut sampun
maduwé naskah. Kemaon wénten taler sang sané jagi madharma wacana tan madué naskah.
dwaning sapunika ngiring uratiang tata cara nyurat dharma wacanané puiki :
• Wed bebaosan kapolih ring buku sané madaging tattwa, tata susila, upacara agama,
pendidikan agama, lingkungan hidup , miwah sané lianan
• Ngresepang daging bebaosan
Madharma wacana sané becik inggih punika yening sané madharman wacana sampun resep
ring daging bebaosan tur madasar antuk buku sumber sané patut
• Kerangka
Kerangka puniki mabuat pisan awinan yening sampun uning ring karangkanyané, pastika
  pacang dangan nglimbakang idé sané kasurat ring naskah dharma wacana punika.
• Nyurat dharma wacana sané saderana miwah jelas Saderana punika maartos naskahnyané    tan madaging langkungan ring unteng dharma wacan. Jelas artos miwah tetueknyané, jelas basa, wed, miwah daging dharma wacana punika.
• Nganggén Basa sané patut tur becik mangda sané mirengang dharma wacana punika aluh
  ngeresepan daging dharma wacanané.
• Wilangan Naskah sané patut . Naskah dharma wacana puniki dados tan akeh, manut ring
  acarannyané. Durasi waktu utawi galah sawatara 15 utawi 20 menit, pinih akéh 30 menit.


Pamitegep Dharma Wecana
Mangda pascat ngaryanang Dharma Wacana, wénten makudang-kudang paletan sané patut
kauningin, makadi:
Murda
Pamahbah/pendahuluan
Rasa angayubagia
Panganjali
Pasinahan angga
Matur suksma
Daging Pidarta
Pamuput
Matur suksma
Nyutetang daging baos
Nunas pengampura
Parama santih
Agem utawi tetikes Dharma wecana
Wicara inggih punika ngeninin indik topik utawi tema pidarta
Wirama inggih punika tata suara sane mapaikaetan ring suara miwah intonasi
Wirasa inggih punika penghayatan ritatkala maktayang pidarta
Wiraga inggih punika semita utawi laras (bahasa tubuh) sang sane maktayang
Panureksan Dharma wecana
Pengelolaan tema
Murdan pidarta mangda manut ring tema sane kaicen antuk lembaga sane ngawentenang lomba
Bahasa
Sane katureksa minakadi suara (vocal), pelafalan, miwah anggah ungguhing basa Bali
Penguasaan materi
Duaning sang Dharma wecana pacang nenten nganggen teks yening wenten nenten lancar pacang ngirangin nilai. 
Amanat 
Amanat sane katureksa manut tema utawi topik sane kabaosang
Penampilan
Sane katureksa inggih punika wiraga utawi bahasa tubuh sang madharma wecana mangda manut ring napi kabaosangang



SUBAKTI RING CATUR GURU


Inggih Ida dané sinareng sami, utamané majeng ring para panuréksa sané dahat kusumayangtitiang. Sadurung titiang ngawitin matur lugrayang titiang ngaturang pangastungkara
“Om Swastyastu”.
Ida dané Sareng sami sané wangiang titiang, sadurung titiang nglaturang matur ngiringsareng sami nyakupang kara kalih nyinahang rasa angayubagia majeng ring Ida Sang Hyang WidhiWasa, duaning wantah sangkaning pasuécan Ida, titiang ping kalih ida dané prasida masadu ajengiriki ring galahé sané becik sakadi mangkin. Dumadak sareng sami prasida ngamangguhang karahajengan,labda karya, sidaning don.
Inggih maduluran pangastungkara druéné mogi-mogi Ida Sang Hyang Parama Kawi sih kinasih Suwéca micayang karahajengan. Sakémaon banget titiang ngalungsur geng rena sinampura riantuk kanambetan titiang kalintang, prasangga purun nglangkungin linggih Ida danéné jagi matur amatra indik “Subakti Ring Catur Guru”. Inggih pamiarsa sinareng sami, sajeroning maosang indik subakti ring catur guru, mangda janten i raga prasida nyinahang pangubaktiné ring linggih sang maraga guru, sapatutné i raga uning sang sapasira kémanten sané kabaos pinaka guru. Manawita ida dané sampun sauninga ring catur guru punika, patpat sang sané kabaos guru, sané gumanti patut baktinin. Inggihan punika : Kaping siki, sang maraga guru rupaka, I Biang kalawan I Aji. Akéh karasa piutang i ragané marep ring linggih danéné, ngawit saking ngembasang saking sajeroning garba ngantos wéntené sakadi mangkin, wantah sangkaning guru rupaka, sané ngupapira i raga sinareng sami, tan surud-
surud kinasih danéné. Sangkaning asapunika wénten kabaos ”Nora ana sih, angluihaken sih, ikang artanaya”. Nénten ja wénten sané prasida ngasorang kaluihan tresnan sih I Rerama marep ringpianaknyané, mawinan asapunika i raga patut nglaksanayang piteket-piteket, pawarah-warah danéné, maka cihna i raga nyalanang sasananing pianak tur nyihnayang rasa bakti ring linggih danéné, samaliha nénten dados tungkas, tulak ring pituduh rerama. Kaping kalih, sang maraga guru pangajian, boya kalintang andap pisan yan imbangang ring kalascarian danéné suéca ngicénin kaweruhan pinaka bekel nincapang kauripan kawekas ring jagat puniki. Sané kaping tiga, sang maraga guru wisésa, pamerintah kabaos sakadi mangkin. Sang sané ngaryanin uger-uger, manawi yan ring désa pakraman kabaos awig-awig sané nyandang pisan tinutin, duaning awig-awig sané kakardinin punika pinaka sasuluh sepat siku-siku rikalaning mapidabdab ngamargiang parilaksana. Parilaksana nénten satata ngulurin indria, ngulurin manah, mapan ikang manah tan adué tepi, doh para i raga prasida nginutin. Wénten kabaos ”Apan ikang manah ngaranya, ya ika wit ring indrya, maprawérti, ta ya, ring suba asuba karma, matangian ikang manah juga prihen kahretanya sakareng”. Tegesipun, sané kabaos manah wantah makapangawit pawetuan parilaksana becik lan kaon, punika ngawinang saking mangkin, i raga mangda prasida ngeret sané kabaos manah. Watesin manah punika, laksanayang antuk awig-awig utawi aturan-aturan, pinaka cihna i raga subakti ring guru wisésa mangdané sinareng sami nemu karahajengan lan kerta raharja. Kaping pat, wantah ida sang maraga guru Swadyaya, Ida Sang Hyang Widi Wasa. Wéntené i raga sakadi mangkin wantah sangkaning Ida sané ngicén pangurip, patut pisan i raga satata éling mangubakti ring linggih Ida, satata ngastiti nunasang mangda Ida satata lédang mapaica
karahayuan, karahajengan jagaté sami.
I raga para sisia patut pisan satata éling ring linggih Ida, malarapan antuk teleb malajahang angga sané pinih utama tur sakala kanggén cihna pangubakti ring linggih Idané. Mapan teleb malajah, punika sampun marupa swadarmaning sisia. Ring Arjuna Wiwaha wénten kabaos ”Wyapi wyapaka sarining parama tatwa, durlaba kita” Ida Sang Hyang Widhi nyusup ring sarwa bawa, taler pinaka sarining tatwa utama. Ring sajeroning malajah nyujur kaweruhan taler kanggén jalaran nyujur genah Ida Sang Hyang Widi Wasa.
Inggih ida dané taler para sameton sinareng sami, mangkin patut pisan satata subakti ring guru, napi malih kawéntenan i ragané dados sisia patut pisan ngelarang pangubakti ring linggih sang maraga guru, nincapang pangweruhan sané utama, sakéwanten ri sampuné ngamolihang pangweruhan, ngiring anggén kaweruhan punika nincapang kauripan mangda maguna ring angga miwah parajana sinamian. ”Wyar tékang japa mantra yan kalimur déning rajah muang tamah”. Yadiastun uning ring pangweruhan, sakéwanten rajah tamah kantun kaliput jroning angga tan paguna kabaos punika.
Inggih, wantah asapunika prasida antuk titiang matur, dumogi atur titiang wénten pikenohipun, tur mawanti-wanti titiang nunas geng rena sinampura ri pét wénten atur titiang tan manut ring arsa tan nganutin sasuduk basa punika wantah riantukan kanambetan titiang kalintang. Pinaka panguntat puputang titiang antuk parama santi
”Om Santih, Santih, Santih, Om”



Tidak ada komentar:

Posting Komentar