Rabu, 24 Oktober 2018

Wacana Siwaratri madaging Kruna Polah

OM SWASTYASTU MAJENG IDA DANÉ SANÉ DAHAT KUSUMAYANG TITIANG. RING GALAH BECIK KADI MANGKIN TITIANG JAGI NGATIRANG INDIK IMBA WACANA SANE MADAGING KRUNA POLAH. NIKI PAKARYAN SISWA KLS XII SAKING EKASMA


Siwaratri


Sabilang Purwaning Tilem Kapitu para truna truni ngalaksanayang upakara Siwaratri ring pura Dalem. Satonden ngalaksanayang upakara punika,sane istri makarya banten sakadi ajengan,pejati,soroan miwah sane lianan.Sane lanang wenten sane ngerereh don bila lan wenten ngayah nyampat ring pura Dalem.
          Sane istri-istri wenten sane nyemak bunga miwah nanding canang,nanding pejati,lan nanding sorohan lantas kagenahang ring sokasi lan naré sane sampun kabakta.Sasubane banten punika pragat,para istri makta banten bantene punika ka pura Dalem.Krana banten punika akeh,para istri mabalik malih ngambil banten punika.Disubane samian sampun pragat,para truna truni lantas budal mangda mapayas,krana jagi Masiwaratri ring pura Dalem.
          Jam lima sanja sampun neked ring pura jagi mabakti.Salanturnyane,jam roras peteng malih mabakti ring pura Puseh lan pura Desa wawu mewali malih ka pura Dalem jagi masemedhi nglantur metik don bila,lantas anyudang ring tukade.Jam lima semeng samian mabakti malih apisan,lantas mabersih-bersih ring pura krana Siwaratrine punika sampun puput.

Wacana madaging kruna Dwi Purwa





NYANGGRA PIODALAN


Ring rahina Buda Cemeng Kelawu, wénten piodalan ring pura ibu. Benjangné ka odalan, I bapa, I Made Satya, miwah I Komang Adi nampah siap, ngae lawar miwah ngae sesaté anggoné bebanten buin mani semeng. Suudan ento, reramané I Made Satya miwah I Komang Adi rauh saking Tabanan, ngabe buah-buahan miwah bunga anggon dibantene. Lantas I Meme jak  Putu Sari ngae jejaitan miwah nanding canang, nanging adiné paling cenike I Ketut Oka gegaénné tuah nyanden embokné. Buin mani semengne, I meme ngaturang banten miwah sesajen sane dibi gaene. Lantas makejangne ngalaksanayang persembahyangan. Di aubané suud sembahyang, I Komang Adi tundene nuduk sesari jak I Bapa. Suud sembahyang ring pura ibu, mekejange maturan ideh-ideh, nanging len gaene teken I Made Satya, ia sesai mebalih tetajenan ring dajan umahne.

Senin, 22 Oktober 2018

Wacana sane madaging kruna satma

Om Swastyastu majeng Ida dané sane kusumayang titiang.
Galahé mangkin titiang malih ngicen imba wacana sane madaging kruna satma. Imba wacana puniki kakaryanin olih siswa sane ngranjing ring Ekasma (Celepuk).
Rarisang cingak ring sor puniki






MELALI KA PASIH

        Dibi sanja Gita lan Putri melali ka pasih Klotok, ditu ajaka dua nepukin Windari lan Dayu sane kari numbas jagung bakar. Gita lan Putri lantas maekin Windari lan Dayu. Ditu ia ajaka papat negak di beten punyan nyuh sane tegeh ngalik sambilanga mebalih ombak. Bin kejepne, ajaka papat nepukin Surya lan Dekmo menekang layangan.  Layanganne gede cenik mabentuk kedis celepuk.
        Dayu lantas ngaukin ajaka dadua, ditu Dayu nanjenin jagung bakar. Lantas teka Buda lan Made sliwar - sliwer kemu mai menekin sepeda. Ajaka dua maekin timpal - timpale ane len. Bintana lan Ryan mara suud ngelangi di pasih. Suud ngelangi Ryan merasa awakne kebus dingin.
        Ajake dasa lantas meplalianan laib - laiban lan maplalianan sepak bola. Surya lan Dekmo malaib kaja kelod ngalih bola. Buda lan Made malaib kangin kauh ngelidin Bintana. Disubane kenjel, ajaka dasa lantas negak di beten punyan nyuh gading ane tegeh ngalik sambilang mebalih ombak. Tusing kerasa matan aine suba ilang lan gumine sube peteng dedet. Ia ajaka dasa mulih ke jumahne.


Mogi wenten pikenohnyane tur prasida malih kalimbakangan manut pepineh pangawacen..
Puputang tiang antuk parama santih
OM SANTI, SANTI, SANTI OM

Wacana madaging kruna dwi lingga

OM Swastyastu majeng Ida Dané sané wangiang titiang.
  Ring galah sané becik puniki titiang jagi ngicen indik imba wacana sane madaging kruna Dwi Lingga. Wacaca puniki kakaryanin olih siswa sane ngranjing ring Ekasma..
Rarisang cingak ring sor puniki.



SMA NEGERI 1 SEMARAPURA
2018
Fashion Show Jegeg Bagus Klungkug
Sabilang atiban acepok Kota Klungkung ngelaksanayang perayaan Hari Ulang tahun (HUT). Silih sinunggil rangkaian acarane punika wenten fashion show pemilihan jegeg bagus bagus Klungkung. Sadurungne ngelaksanayang fashion show, seksi kerohanian gelaksanayang tugas nyane inggih punika ngaturang banten medaging sesari ring palinggih. Pelaksanaa fashion show kelaksanayang tanggal 28 April 208. Para pamiletnyane inggih punika bajang-bajang lan truna-trina saking Kabupaten Klungkung.
Dugas fashion showne punika , para pamilet jegeg bagus Klungkung tampil nganggen busana designer ternama. Ipun majalan lengak-lengok lan sledat-sledet ngedengang kebisaan, lantas penonontonr ane muani-muani suir-suir menyuryakin. Disubane suud acara fashion show punika kelanjutang antuk acara ngendihang kembang api sane pakebyaryar ring langite.

Wantah kadi punika imba wacana sane madaging kruna Dwi Lingga sane prasida ka icen ring galah sané becik puniki. Dumogi wenten pikenohnyane tur prasida kalimbakang. Puputang titiang antuk parama santih.
Om santih, santih, santih om

Sabtu, 20 Oktober 2018

Wacana Bali madaging Wilangan Kruna

NYANGGRA RAHINA SARASWATI
           


         Satonden rahina Saraswati rauh, I mémé ka peken numbas biu aijas aji selae tali lan numbas busung apesel anggone majejaitan. Neked jumah busungé ento ka kepah dados kalih. Atenga anggone makarya canang, malih atenga anggone ngae tipat akelan. Titiang mangkin tundena matanding canang nanging durung wenten piranti sane kaangge makarya. Benjan semeng titiang majalan ka peken jagi numbas bunga akilo sane kembang tur miib ngalub, punika jagi kadagingin ring tetandingan canang.
           I meme sareng titiang mangkin jagi matanding ring balé dauh sinambi mireng lagu bali sane mamurda bangkung ngamah gula ka gendingang antuk Dek Ulik. Sane mangkin bapa titiang swadharmané ka peken numbas ayam telung ukud sane gede. Wantah aukud sane jagi ka tunu kaangge aturan banten, malih duang ukud lakar ubuh dumun sinambi nyantos rahina Pagerwesi sane jagi rauh malih petang dina. Di subané puput matanding titiang sareng i meme canang, titiang jagi nampedang tur mupulang buku ring kamar titiangé sane jagi bantenin malih jebos sinambi nyantos I bapa puut nunu siap.
      Ring rahina Saraswati tutiang mantenin buku ring kama, sasampunné puput ring kamar, titiang jagi sayaga ngaturang bhakti ring sekolah sareng timpal titiange sane saking dibi sampun masemaya, nenten lali titiang nganggé sandl anyar sane tumbas titiang apasang ring Ramayana Denpasar.



Selasa, 16 Oktober 2018

Wacana madaging kruna satma


Masekolah

Semengan kapit siapé pada makruyuk. Tiang bangun sawiréh lakar masuk sekolah. Mémén tiangé suba ngaenang teh ané rasané manis melenyad. Disubané suud meséh, tiang mapamit tekén meme bapa. Di jalan, tiang nepukin timpal-timpal majalan bareng-bareng ka sekolah. Tusing marasa, tiang suba neked di sekolah. Di kelas, tiang negak ngajak Madé Darta. Awak Madé Dartané gede ganggas tur kulitné selem denges sawiréh demen pesan malayangan. Jani suba jam 1. Tiang muah timpal-timpal suba suud malajah tur dadi mulih. Tiang  masalaman tekén Bu Guru ané kenyemné nyunyur manis. Di subané neked jumah, tiang nganti baju lantas madaar. I mémé suba ngaé jukut paya ané rasané pait makilit. Buin kejepne, bapan tiangé teka lan ngaba rujak lalah mekebér, sawiréh liu misi tabia. Muan tiangé kanti barak keteprak naar rujaké lalah ento. Tusing marasa guminé suba peteng dedet. Tiang suba marasa kenjel tur kiap. Tiang, mémé, muah bapa lantas masaré sawiréh buin mani semengan tiang lakar masekolah.


Senin, 15 Oktober 2018

Teges satua

Teges Satua
Satua inggih punika soroh carita sané marupa satua sané wénten ring sajeroning rakyat Bali, sampun ketah duk ilu ring pakraman, nénten madaging paséngan (aran) sang pengawi/pengarang/ penulis. Satua puniki nénten kauningin utawi tan kejanten ipidan kakaryanin. Satua (dongéng) taler kaparinama volkloor, folklore, folktale, satua parajana, utawi cerita rakyat.

Soroh Satua
Satua-satua ring Bali dados kaparak dados pitung soroh inggih punika
1. Satua sami soroh buron/binatang (fabel)
Upama : Sang Lutung-Sang Kekua, I Empa - I Angsa, I Cicing - I Kambing, I Bojog - I Kekua.
2. Satua Buron miwah manusa
Umpama : Crukcuk Kuning, Siap Selem, Tantri Kamandaka, I Botol tekén I Samong, Ni Diyah Tantri, Cangak Mati Lobané, Pan Cubling, Anggling Darma.
3. Satua manusa miwah manusa
Umpama : Pan Balang Tamak, I Belog, I Dempu Awang, Pan Ketumpit, Pan Bungkling, Ni
Wayan Taluh, Pan Angklung Gadang, Durma.
4. Satua Dewa miwah manusa
Umpama : I Lengar, I Bintang Lara, Bagus Diarsa, Raré Singar, I Sigir Jalma tuah Asibak, Raja Pala.
5. Satua Dewa miwah Raksasa
Umpama : I Tuung Kuning.
6. Satua Dewa miwah Buron
Umpama : Ni Diyah Tantri, Tantri Kamandala.
7. Satua manusa, Déwa, miwah Buron
Umpama : Cupak Grantang, Bawang Kesuna.


Cecirén satua
Cecirén satua Bali rikala masatua ring alit-alité inggih punika :
1. Peséngan (adan, nama) sang pangawi nénten kauningin utawin kengkebang, nénten kaunggahang(anonim).
2. Madué unteng satua sané patut rereh suksmané (satua makulit, makna tersirat) sekadi : pendidikan, piteket, pitutur, filsafat, agama, sosial, adat, skala, niskala, miwah sané lianan)
3. Nganggén kruna pamahbah : ada koné tuturan satua, ada koné orah-orahan satua.
4. Nganggén kruna : lantas, laut, suud kéto suba kéto, pamuput, goak maling kuud-satua bawak suba suud.
5. Yan kasatuayang wénten kruna panyambung “Maan’!
6. Teges sané kasinahang (unténg satua, téma) sané patut katulad indik: pendidikan budi pakerti, tata laksana, parisolah, manah, cinta kasih, tresna asih, tulung tinulung, gotong royong, karmaphala.

Wacana madaging kruna satma

Kruna Satma inggih punika angkepan kalih kruna utawi lintang sané suksman ipun
asiki. Kruna Satma (kruna mangkep, kruna dwi bina lingga eka sruti) utawi kata majemuk (BI)
inggih ipun gabungan kruna-kruna sané madué arti asiki. Kruna satma inggih punika kruna
sané madué arti soang-soang, nanging yen kasikiang pacang madué arti wantah asiki. Ring
kruna satma puniki wénten cihnanyané minakadi genah aksara punika nénten dados silurang,
nénten dados kaselagin antuk kruna-kruna sané tiosan miwah kruna sané kakalih madué arti
asiki. Kruna Satma mawit saking kruna (sa + atma) sané madrué artos pinaka “kata senyawa
utawi kata majemuk”.
Upama: kruna sapu jangkepang sareng kruna tangan pacang marupa saputangan. Artin sapu
miwah tangan ring saputangan sampun matiosan, awinan sampun mateges asiki.

* Soroh Wangun Kruna Satma
Kruna satma manut wangunnyané kabinayang kruna-kruna sané ngawangun kruna
satma punika madrué kadudukan setara, sané malinggih pateh nénten saling nyinahang. Kruna
Satma punika kapalih dados tigang soroh, inggih punika:
1) Kruna Satma Papadan (Kata Majemuk Setara)
Inggih punika: kruna-kruna sané ngawangun kruna satma punika madrué kadudukan
setara, nénten saling nyinahang.
Kruna Satma papadan kapalih malih dados kalih soroh inggih punika:
a. Kruna Satma Papadan Matungkalik
Conto:
- mémé bapa
- peteng lemah
- tegeh éndép
- daa teruna
- tua bajang
b. Kruna Satma Papadan Ngerasang Arti
Conto:
- berag tégrég
- putih sentak
- mas manik
- selem denges
- kuning gading
2) Kruna Satma Tan Papadan (kata majemuk tidak setara)
Inggih punika: silih tunggil kruna punika marupa katerangan utawi nerangang krunakruna lianan.
Kruna satma tan papadan (tak setara) kepah dados kalih, inggih punika:
1. Wénten sané kasurat atep.
upami : matanai, jebogarum, suargaloka, msl.
2. Wénten sané kasurat palas.
upami : biu batu, kacang lindung, uyah areng, msl.
3) Kruna Satma sané nganggén Kruna Tawah
Inggih punika: kruna satma sané silih tunggil kruna-kruna punika prasida  ngwangun arti
yéning sampun kajangkepan ring kruna.
Conto:
- selem ngotngot
- badeng ngiet
- tegeh ngalik
- putih ngemplak



Matilesang Déwék
Ring tepi désa ring betén punyan binginé sané tegeh ngolét irika wénten anak jenek,
mémé bapa sareng pianak adiri. Ulian tiwas nékték lek makta padéwékané, punika mawinan
ipun sareng tiga matilar saking désané, ngungsi ring padukuhan sané sepi dingklik. I Sadu
Angga sapunika wastannyané, wantah pianak I Sandiara sareng Mén Sundari sané sabilang
rahina wantah dados pangangon banteng.
I Sadu Angga sané mangkin sampun menék truna, sayuwakti rupan ipuné bagus genjing,
napi malih pangadegannnyané gedé ganggas, masaih sareng kulitnyané sané kuning gading,
kadungang sareng boknyané sané demdem samah, napi malih kenyungannyané nyunyur
manis, nénten tuara ibuk anak luh ring désané mangenehang. Yadiastun ipun anak tiwas,
nanging I Sadu Angga akéh madué timpal ring désané, riantukan tingkahnyané sané olas asih,
miwah olas papa manyama braya, aget lacur ida anaké ngorin ipun dados dados tukang angon.
 Yadiastun ipun nénten madué artha brana marupa pis bolong miwah sané lianan, nanging
manah ipun luihan ring mas manik, duaning dija ja ipun melali ipun setata eling ring tutur  mémé-bapanné mangda setata matilesang déwék dados jatma tiwas, mangda kadi sunaran matan ai sané setata ngawinang galang kangin nyabran rahina.

Jumat, 12 Oktober 2018

Wacana Pan Pongah madaging kruna wilangan

  OM Swastyastu majeng Ida Dané sané banget wangiang titiang.
          Ring galah sané becik puniki titiang jagi ngicen imba indik wacana sané madaging kruna wilangan..
Rarisang cingak lan wacen ring sor puniki



Pan Pongah

Kacrita ada anak tua madan Pan Pongah. Ia nongos di tengah desa sisin tukadé. Gegaéné sewai-wai tuang ngalih saang apesel lakar adepa ka pekenn. Sabilang teka uli peken Pak Pongah ngaba baas seperempat kilo, baasé ento jakané lan anggoné ngamaang ngamah siapné. Pan Pongah ngubuh siap pengina dadua mawarna putih lan selem. Sakéwala siapné ané selem tusing taén nyak mataluh, agetné siapné ané putih setata nyak mataluh.
Taluh siapé ento sewai-wai anggona darang nasi lan adepa ka peken. Ané akerat taluh siapné Pan Pongah maan bati selaé tali. Pipis batin Pan Pongah madagang taluh lan madagang saang seka abedik tabungange di Bank ané tongosné paek peken. Pipisné ento anggoné disubané ia suba tusing ngidaang ngalih gaé. Uli pidan ada suba atiban Pan Pongah tusing taen narik pipisé ento kanti jani pipisé suba ngancan ngaliunang kirang langkung ada jutaan matambun di Bank.
Pan Pongah ngelah pianak dadua, maka dadua panakné luh lan suba ngantén. Ento krana ia hidup padidiana tusing ngajak nyen di alasé, pianakné nagih ngajak ia ka désané sakewala Pan Pongah tusing nyak. Sedek dina anu ada anak cenik di jalané madagang biu, Pan Pongah kelangen nepukin anak cenik ento, padalem pesan lan sebet atiné Pan Pongah nepukin anak cenik ngalih pipis ané sepatutné ia masekolah lan melajahang déwék apang disubané gedé dadi jadma maguna, keto Pan Pongah di ulun atiné. Sing ngidaang ngengkebang sebetné pan Pongah, ulian pedaleme lantas Pan Pongah meli biuné aijas ané adepa tekén anaké cenik ento.
Pan Pongah tusing taén ngewehin pianak-pianakné diastun suba tua. Ia setata megaé ngalih pipis anggona padéwékan. Ia tusing taén iri ajak ané ngelah kasugihan liu, sakéwala ia sesai madalemin anak ané tusing ngelah. Solahné Pan Pongah patut katuutin ring aab kadi mangkin.

Wantah asapunika prasida titiang ngicen indik wacana sané madaging kruna wilangan, manawita wenten sané kirang, indayang tegepin malih mangda nemu sané kabaos wacana paripurna.
Puputang titiang antuk parama santih
Om santih, santih, santih om